W praktyce zawodowej radcy prawnego czy adwokata specjalizującego się w prawie karnym na porządku dziennym są pytania o możliwość wykonywania orzeczonej kary w systemie dozoru elektronicznego (SDE) czyli z wykorzystaniem tzw. “bransoletki”. Wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego – wyjaśniamy wszystkie najbardziej istotne informacje.
System Dozoru Elektronicznego (SDE) pozwala bowiem na wykonywanie orzeczonej kary bez izolacji, w otoczeniu najbliższych, podlegając jedynie dyskretnej kontroli aparatu sądowego.
1. Jakie są formy systemu dozoru elektronicznego (SDE)?
System dozoru elektronicznego (SDE) może przybierać różne formy, z których każda ma określone zastosowanie polegające na:
- kontroli przebywania przez skazanego w określonych dniach, tygodniach i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór stacjonarny – któremu poświęcony jest niniejszy wpis)
- kontroli bieżącego miejsca pobytu skazanego, niezależnie od tego gdzie skazany przebywa (dozór mobilny – stosowany przy określonych środkach zabezpieczających i karnych)
- kontroli zachowania przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy)
2. Jak działa system dozoru elektronicznego (SDE)?
System dozoru elektronicznego (SDE) składa się dwóch podstawowych elementów tj. nadajnika umieszczonego najczęściej na przegubie dłoni czy kostce oraz stacjonarnego rejestratora, instalowanego w miejscu wskazanym przez sąd. Obydwa urządzenia połączone są ze sobą za pośrednictwem GSM. Jeżeli w określonych godzinach, skazany będzie poza zasięgiem rejestratora, taka informacja zostanie przekazana przez system teleinformacyjny do centrali monitorowania.
Inne rozwiązania techniczne stosuje się w systemie dozoru zbliżeniowego, gdzie rejestrator instaluje się w domu osoby chronionej bądź osoba taka zostaje wyposażona w rejestrator mobilny. Skazany w takim przypadku również obowiązkowo posiada nadajnik, jednak tutaj odwrotnie niż w przypadku dozoru stacjonarnego, to pojawienie się skazanego w zasięgu rejestratora, narusza zasady orzeczonego środka zabezpieczającego czy środka karnego.
3. Komu sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego (SDE)?
Zgodnie z Kodeksem Karnym Wykonawczym, sąd może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie karny w systemie dozoru elektronicznego (SDE) jedynie w sytuacji gdy zostały łącznie spełnione następujące przesłanki:
- Wobec skazanego orzeczono karę nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności , a przy tym nie dany czyn nie został popełniony w warunkach recydywy zwykłej czy multirecydywy – do niedawna możliwość zastosowania systemu dozoru elektronicznego (SDE) dotyczyła skazanych wobec, których orzeczono karę nieprzekraczającą jednego roku pozbawienia wolności, jednak po nowelizacji zwiększono ten okres do roku i sześciu miesięcy. W momencie opublikowania niniejszego wpisu trwają prace legislacyjne nad dalszymi zmianami obejmującymi zwiększenie górnej granicy kary, co do której będzie można stosować system dozoru elektronicznego (SDE)
- Jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary – bez wchodzenia w szczegóły, cele kary można ogólnie podzielić na: sprawiedliwościowe, szczególno i ogólno – prewencyjne oraz kompensacyjne. Adwokat lub Radca Prawny uzasadniający wniosek o SDE winien wykazać sądowi, w jaki sposób powyższe cele zostaną zrealizowane przy zastosowaniu dozoru elektronicznego. Należy pamiętać bowiem, że szczególnie jeśli chodzi o cel kompensacyjny tj. zadośćuczynienia pokrzywdzonemu, niejednokrotnie skazany odbywający karę w systemie dozoru elektronicznego (SDE) ma dużo większe ku temu możliwości., chociażby z uwagi na fakt wykonywania pracy zarobkowej.
- Skazany posiada określone miejsce stałego pobytu – należy zwrócić uwagę, że miejsce stałego pobytu nie musi być tożsame z miejscem zameldowania i może posiadać je również osoba, która nie jest nigdzie zameldowana.
- Osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę – oświadczenie o wyrażeniu takiej zgody jest obligatoryjnym dokumentem załączanym do wniosku o SDE.
- Odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozory elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne – czyli w praktyce najczęściej ilość posiadanych sprawnych nadajników i rejestratorów oraz przeszkolonych osób zajmujących się obsługą całego procesu. Z drugiej strony, sam tymczasowy brak warunków technicznych nie powinien uniemożliwiać zastosowanie dozoru elektronicznego. Zgodnie z KKW, jeżeli z informacji uzyskanych od podmiotu dozorującego wynika, że nie jest możliwe niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania kary, sąd orzeka o odroczeniu wykonania tej kary na czas określony. Łączny okres takiego odroczenia nie może być jednak dłuższy niż rok.
4. Czy sąd orzeka o wykonywaniu kary w systemie dozoru elektronicznego (SDE) od razu w wyroku skazującym bądź z własnej inicjatywy?
Nie. Wymaga to podjęcia określonego działania przez samego Skazanego czy jego obrońcę (radcę prawnego lub adwokata). Uprawnienia do złożenia takiego wniosku posiadają również inne podmioty m.in. prokurator.
5. Na jakim etapie wykonywania kary można złożyć wniosek o zastosowaniu dozoru elektronicznego (SDE)
O zezwolenie na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego złożyć wniosek może:
- skazany, który nie rozpoczął jeszcze wykonywania kary w zakładzie karnym – jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
- skazany, który już rozpoczął odbywanie kary w zakładzie karnym–jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawia dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego. Przy czym orzeczona kara nie może przekraczać roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
6. Pomoc prawna w uzyskaniu zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego (SDE)
Jeżeli poszukują Państwo pomocy prawnej w zakresie uzyskania zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego (SDE) świadczonej przez radcę prawnego bądź adwokata zapraszamy do skontaktowania się z naszą Kancelarią – telefonicznie: 535666450, za pośrednictwem e-mail: sekretariat@jrprawnicy.pl bądź osobiście, po wcześniejszym uzgodnieniu terminu spotkania, w siedzibie Kancelarii : ul. Dziewińska 29h, 87-800 Włocławek.