Pomimo, iż w regułą jest, że prawomocną karę pozbawienia wolności odbywa się w ściśle określonym terminie we wskazanym zakładzie karnym, to w pewnych sytuacjach, sąd ma prawo, a nawet obowiązek zastosować instytucję odroczenia wykonania kary.
Kiedy można wnieść o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności?
Wniosek o odroczenie wykonania kary, należy złożyć po wydaniu prawomocnego orzeczenia sądowego, zanim rozpoczęto wykonywanie orzeczonej kary pozbawienia wolności.
W jakich sytuacjach sąd obligatoryjnie odroczy wykonanie kary pozbawienia wolności?
Sąd ma obowiązek odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku:
- choroby psychicznej skazanego,
- jak również innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonanie kary pozbawienia wolności.
W takiej sytuacji, wykonanie kary odracza się, aż do czasu ustania zaistniałej przeszkody. Za ciężką chorobę, w rozumieniu kodeksu karnego wykonawczego, należy uznać taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub stanowić poważne niebezpieczeństwo dla jego zdrowia.
Ustawodawca jako obligatoryjną przesłankę odroczenia wykonania kary uznał zatem stan zdrowia skazanego z zaznaczeniem, iż:
- choroba psychiczna zawsze powinna być traktowana jako potencjalna podstawa do obligatoryjnego odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności. Należy przy tym pamiętać, iż nie każda choroba psychiczna, będzie implikować odroczeniem wykonania kary, a jedynie takie zaburzenie, które uniemożliwia wykonanie kary pozbawienia wolności.
- choroba somatyczna może stanowić taką podstawę jedynie wtedy, gdy jednocześnie będzie chorobą „ciężką”. O uznaniu chorobyza ciężką, nie przesądza jednak diagnoza czy przewlekłość schorzenia, a aktualny stan kliniczny skazanego. Zarówno w przypadku choroby psychicznej, jak i choroby somatycznej duże znaczenie ma fakt, czy dane schorzenie może być skutecznie leczone w warunkach penitencjarnych np. farmakologicznie.
W jakich sytuacjach sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności?
Oprócz wskazanych powyżej obligatoryjnych (obowiązkowych) przesłanek odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, sąd ma prawo skorzystania z tej instytucji w sytuacji gdy:
- Natychmiastowe wykonanie kary pozbawienia wolności wywołałoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. W takiej sytuacji sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na okres do roku, a w stosunku do skazanej kobiety ciężarnej lub osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem, sad może odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka. Stwierdzenie groźby wystąpienia „ciężkiego skutku” ma charakter uznaniowy i nie istnieją żadne dyrektywy, które pozwalałyby automatycznie dane stany faktyczne kwalifikować jako podstawę do fakultatywnego odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności. Orzecznictwo wskazuje, iż za takie okoliczności może być uznana m.in. choroba osoby bliskiej czy potrzeba zapewnienia rodzinie środków do życia.
- Orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze do roku, a liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekracza w skali kraju ogólną pojemość tych zakładów. Z zastrzeżeniem jednak, iż z dobrodziejstwa odroczenia kary nie mogą skorzystać skazani, którzy dopuścili się przestępstwa:
- z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia,
- w warunkach recydywy,
- multirecydywy,
- uczynili z przestępstwa stałe źródło dochodu,
- działali w zorganizowanej grupie przestępczej.
Ponadto, zgodnie z nowym brzmieniem przepisu 151§2 KKW, który wejdzie w życie z dn. 1 października 2023 roku odroczenie wymierzenia kary nie będzie możliwe również wobec skazanych za przestępstwa określone w art. 197-203 Kodeksu Karnego popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.
Kto rozpatruje wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności?
O odroczeniu wykonania kary pozbawienia wolności będzie rozstrzygał sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji, tj. w zależności od charakteru popełnionego czynu sąd rejonowy bądź sąd okręgowy.
Czy wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności podlega opłacie?
Od wniosku o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności uiszcza się opłatę w wysokości 80 złotych.
Złożony wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności powinien być właściwie umotywowany, poparty załączonymi dokumentami celem potwierdzenia faktów w nim przywołanych, a także spełniać określone warunki formalne. Złożenie wniosku o odroczenie wykonania karynie wstrzymuje z mocy prawa wykonania tej kary. Warto również, jednocześnie złożyć wniosek o wstrzymanie wykonania kary do czasu rozpatrzenia wniosku o jej odroczenie.
Sąd rozpoznaje wniosek o odroczenie wykonania kary na posiedzeniu, w którym ma prawo uczestniczyć m.in. prokurator, skazany, obrońca (radca prawny lub adwokat).
Jeżeli potrzebują Państwo konsultacji z radcą prawnym lub adwokatem w zakresie wniesienie wniosku o odroczenie wykonania kary bądź innych wniosków w toku postępowania wykonawczego (m.in. SDE) zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.